Dobrze jest zasiadać z ludźmi
Którzy późno wstają.
Twoje inne domy odpłynęły
inne dania pozostawiłaś niedokończone na talerzu
jest tylko kawa
i papieros pianisty
i piosenka Tima Hardina
i ten śpiew w twojej głowie
który sprawia że wciąż czekasz
Myślę o tobie
mała Frederique
o twojej białej skórze
opowieściach o dobrach w Normandii
Nie sądzę abym ci kiedyś mówił
że chciałem zbawić świat
oglądając telewizję
kiedy kochaliśmy się
zamawiając dla ciebie greckie wino i oliwki
kiedy mój przyjaciel rozrzucał
dolarowe banknoty nad głową
dziewczyny tańczącej taniec brzucha
pod klarnetami Ósmej Alei
słuchając jak snułeś projekty
założenia ekskluzywnego sklepu ze zwierzętami domowymi w Paryżu
Twoja matka telefonowała do mnie
powiedziała że jestem dla ciebie za stary
przyznałem jej rację.
Lecz ty przyszłaś do mojego pokoju
pewnego ranka po długiej nieobecności
ponieważ jak mówiłaś kochałaś mnie
Od czasu do czasu spotykam mężczyzn
którzy twierdzą że dawali ci pieniądze
i dziewczyny które mówią
że tak naprawdę wcale nie byłaś modelką
Czy oni nie wiedzą co to znaczy być samotną
samotną wśród jajek na miękko i srebrnych kubków
z wielkim psem
który słucha tego głosu
samotną z deszczem Normandii
widzianym przez witraże
samotną z szybkim samochodem
i szparagami w restauracji
samotną z prostym księciem
i ze zdobywcą
Jestem pewny że wiedzą
ale wszyscy jesteśmy zawistni
chcemy wbić nasze kamienne pazury
w nie nasze piękno
domagamy się potajemnej miłości
od każdego kogo spotkamy
miłości potajemnej nie codziennej miłości
Masz piękne piersi
o smaku gorącej porcelany
uwielbienia i żądzy
Twoje oczy przyszły do mnie
uzbrojone w doskonałe kolce
nieśmiertelnych rzęs
Twoje usta żyją
we francuskich słowach
i w miękkim popiele szminki
Tylko z tobą
nie udawałem samego siebie
tylko z tobą
nie pytałem o nic
Twoje długie palce
odczytują szyfr włosów
Twoja koronkowa bluzka
ukradziona fotografowi
Światło w łazience
odbija się w świeżym czerwonym lakierze twoich paznokci
Stawiasz uważnie długie nogi
kiedy przyglądam ci się z łóżka
podczas gdy ścierasz rosę z lustra
aby na tyłach wroga pracować nad swym arcydziełem.
Przyjdź do mnie kiedy się zestarzejesz
Przyjdź do mnie kiedy zapragniesz kawy.
Leonard Cohen
przełożył Maciej Karpiński
Leonard Norman Cohen – kanadyjski poeta,
pisarz i piosenkarz tworzący w stylu piosenki autorskiej w
gatunku folk rock.
Urodził się w 1934 roku w Montrealu jako
Leonard Norman Cohen, syn Mashy (Marshy) i Nathana Cohenów, w średniozamożnej
żydowskiej rodzinie. Ojciec pochodził z Polski, a matka, Masha Klonitsky, była
córką talmudysty, Rabbiego Solomona Klonitsky-Kline, Żyda litewskiego
pochodzenia. 15 sierpnia 1937 roku zmarł dziadek Leonarda ze strony
ojca, Lyon Cohen, człowiek aktywny w społeczności kanadyjskich Żydów.
Dzięki swojej rodzinie otrzymał solidną edukację na
poziomie średnim i zaczął studia na anglojęzycznym McGill University w
rodzinnym mieście. Choć był przeciętnym studentem, jeszcze w czasie studiów
zdobył prestiżową nagrodę McNaughton Prize za osiągnięcia literackie.
5 października 1955 roku ukończył studia na Uniwersytecie McGill z
tytułem bakałarza (Bachelor of Arts). W maju 1956 roku
wydał swój pierwszy tom poezji Let Us Compare Mythologies. Na przestrzeni
następnych lat pisał i publikował poezję oraz wydał dwie powieści: The
Favorite Game 1963 oraz Beautiful Losers w 1966.
Leonard Cohen w wywiadach często powtarza, że zaczął
śpiewać, gdyż trudno mu było wyżyć z pisania. Biografowie nieco inaczej
przedstawiają jego życie w tamtym okresie. Honoraria literackie, rządowe granty
oraz dochody z rodzinnego przedsiębiorstwa wystarczały na wygodne życie.
Leonard Cohen w tym czasie dużo podróżował, prowadził intensywne życie
towarzyskie i erotyczne. Lubił otaczać się pięknymi kobietami i, dopóki było to
legalne, eksperymentował z LSD.
Choć nauczył się grać na gitarze w wieku
trzynastu lat, a wcześniej zaczął pisać piosenki, początkowo traktował muzykę w
sposób czysto rekreacyjny i nie zamierzał zostać piosenkarzem. Nigdy też nie
był wybitnym instrumentalistą. Przypadkową sławę przyniosła mu piosenka Suzanne,
której profesjonalną wersję nagrała folkowa piosenkarka Judy
Collins. Utwór ten stał się radiowym przebojem roku1965. Judy Collins
wprowadziła Cohena w środowisko muzyki folk. Pierwszy publiczny występ Leonarda
Cohena jako piosenkarza miał miejsce 30 kwietnia 1967 roku w Town Hall w Nowym
Jorku, na koncercie charytatywnym na rzecz organizacji domagającej się
zaprzestania prób z bronią jądrową (The Committee for a SANE Nuclear Policy).
Judy Collins namówiła Cohena, by wystąpił z nią na Newport Folk Festival w 1967
roku. Wydany w tym samym roku album Songs of Leonard Cohen zawiera
takie przeboje artysty jak: Suzanne,Sisters of Mercy, So Long,
Marianne, Hey, That's No Way to Say Goodbye. Album odniósł wielki sukces.
Przy akompaniamencie gitary akustycznej i
niewielkiego, łagodnie grającego zespołu, Cohen śpiewał nieco monotonnym, lecz
ciepłym barytonem swoje teksty, łączące religijne i interkulturowe aluzje z
czarnym humorem. Trafił tym w gusta lewicujących, zapatrzonych w kulturę
wschodu środowisk akademickich i literackich ówczesnej Ameryki. Kolejne płyty
utwierdzały pozycję artysty. Przełomowym albumem Cohena był Death of a
Ladies' Man wydany w 1977 i wyprodukowany przez Phila
Spectora. W wyniku zastosowania spectorowskiej ściany dźwięku, muzyka z
tego albumu stała się pełniejsza instrumentalnie lub - jak nieraz twierdzą
krytycy, przesadnie barokowa. Obok ostrzej grającej sekcji rytmicznej, elektrycznych
gitar i instrumentów klawiszowych, aranżacje obejmowały także sekcję instrumentów
smyczkowych. Album ten już na zawsze podniósł rolę innych niż gitara prowadząca
instrumentów w twórczości Cohena. Płyta Recent Songs była powrotem do
poprzedniej stylistyki, jednak bogactwo instrumentarium zostało zachowane. Na
płycie Various Positions, pojawiły się syntezatory, aby na kolejnej - I'm
Your Man - całkowicie zdominować instrumentarium. Trzy utwory z następnego
albumu The Future zostały wykorzystane w filmie Urodzeni
mordercy. Z tego
okresu (1979-1994) pochodzą takie przeboje artysty jak The Guests, The
Traitor, Hallelujah, Dance Me to the End of Love, I'm Your Man, Everybody
Knows, Closing Time, The Future, czyDemocracy.
Nadzwyczajną popularność zyskał Cohen w Polsce,
gdzie w latach osiemdziesiątych był bardziej znany niż w rodzinnej Kanadzie.
Było to zasługą popularyzatorskiej działalności Macieja Zembatego, jego
(wspólnych z Maciejem Karpińskim) tłumaczeń tekstów piosenek i wykonań polskich coverów.
Gdy w 1985 roku Leonard Cohen przyjechał na trasę koncertową do
Polski, występował przy pełnej widowni w największych halach koncertowych: 19
marca w Hali Arena w Poznaniu, 20 marca w Hali Ludowej (obecna
nazwa Hala Stulecia) we Wrocławiu, 21 marca w Domu Muzyki i Tańca w Zabrzu i 22
marca w Sali Kongresowej w Warszawie. Podczas pobytu w Polsce spotkał
się z Lechem Wałęsą oraz wygłosił szereg prosolidarnościowych
oświadczeń. Wskutek tych działań jego piosenki przez wiele miesięcy nie były
emitowane w Polskim Radiu.
W 1997 roku cover piosenki I'm
Your Man wykonał Bogusław Linda w filmie Sara. W roku 2009
piosenka I'm Your Man znalazła się na płycie Przemysława
Gintrowskiego Kanapka z człowiekiem i trzy zapomniane piosenki w
wykonaniu autora płyty.
W latach 1994–1999 Cohen przebywał w
Centrum Zen na Mount Baldy w okolicach Los Angeles. Wstawał o
2.30, przygotowywał posiłki dla swojego mistrza zen − rōshiego − potem
medytował. W ciągu pięciu lat sam ocenił, że stał się innym człowiekiem.
Rōshiemu poświęconych jest wiele wierszy z tomu Księga Tęsknoty.
Wówczas, po nieomal dziesięciu latach braku
aktywności artystycznej, Cohen wydał album Ten New Songs. Najbardziej
znane utwory z tego wydawnictwa to In My Secret Life,Alexandra Leaving oraz Boogie
Street.
24 października 2003 roku otrzymał z rąk gubernatora
generalnego Kanady Adrianne Clarckson Order of Canada, najwyższe
odznaczenie kanadyjskie, przyznane mu za wybitny wkład w rozwój kanadyjskiej
kultury.
W 2004 roku została wydana płyta Dear
Heather.
W 2006 roku Cohen został uhonorowany
członkostwem w Canadian Songwriters Hall of Fame.
24 listopada 2006 do polskich kin wszedł
film dokumentalny "Leonard Cohen: I'm Your Man", w którym o wpływie
Cohena na swoją twórczość mówią m.in. Bono, muzycy zespołu U2 oraz Nick
Cave. Sam Leonard Cohen opowiada o swoim życiu i marzeniach.
31 marca 2007 roku artysta wystąpił w Sali
im. Agnieszki Osieckiej w Warszawie (Polskie Radio Program 3) jako gość
specjalny koncertu promującego płytę Anjani Thomas "Blue
Alert". Cohen jest producentem "Blue Alert" oraz autorem
tekstów. Zaśpiewał wraz z Anjani dwie piosenki: Never Got to Love You i Thanks
For the Dance.
13 stycznia 2008 roku Leonard Cohen zapowiedział
swoją pierwszą od 15 lat trasę koncertową. 10 marca 2008 roku przyjęto go do Rock and
Roll Hall of Fame. Pierwszy występ, w ramach
zapowiedzianej trasy, odbył się 11 maja 2008 roku w Fredericton (Kanada). Cohen
wystąpił m.in na festiwalu The Big Chill, Montreal Jazz Festival i Glastonbury
Festival. Na początku jesieni 2008 roku wystąpił w Polsce na dwóch koncertach:
29 września we Wrocławiu i 1 października w Warszawie. Przez cały 2009
i 2010 rok Leonard Cohen kontynuował swoją największą trasę koncertową. 4
października 2010 roku Leonard Cohen wystąpił w katowickim Spodku, a 10
października na warszawskim Torwarze. Przed warszawskim koncertem Leonard
Cohen spotkał się z Lechem Wałęsą. 11 grudnia 2010 roku koncertem w Las
Vegas (USA) Cohen zakończył koncerty w 2010 roku.
W sierpniu 2011 roku Leonard Cohen poinformował, że
zakończył pracę nad nowym albumem studyjnym, "Old Ideas". Znalazły
się na nim w większości zupełnie nowe piosenki, w wykonaniu których artyście
towarzyszyli Dana Glover, Sharon Robinson oraz Webb Sisters.
Współproducentami płyty byli Patrick Leonard, Anjani Thomas, Ed Sanders oraz
Dino Soldo. Płyta została wydana 31 stycznia 2012 roku.
26 lutego 2012 roku odebrał nagrodę PEN Klubu Nowej Anglii -
"Song Lyrics of Literary Excellence".
12 sierpnia 2012 w Gandawie rozpoczęła
się kolejna trasa koncertowa Cohena, promująca album Old Ideas. Koncerty
zaplanowano m.in. w Belgii, Danii, Norwegii, Finlandii, Polsce, Niemczech,
Irlandii, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Turcji, Rumunii, Francji, Hiszpanii i
Portugalii, a następnie w USA i Kanadzie. W ramach trasy koncertowej 19
lipca 2013roku artysta wystąpił w Atlas Arenie w Łodzi.
Egon Schiele. Kobieta z zielonymi pończochami.
