WPROWADZENIE


Gdy w dolinie grałem piosenki,
By weselej życie biegło,
Wtedy dziecko z malej chmurki
Wychylając się tak rzekło:

"Zagraj piosnkę o Baranku!"
- Uczyniłem to z rozkoszą.
Chłopczyk prosił: Zagraj jeszcze...
- Grałem, a on słuchał płacząc.

"Teraz zostaw swą fujarkę
I wyśpiewaj wszystko w pieśni."
- Zatem pięknie zaśpiewałem,
By zapłakać mógł z radości.

"Grajku, teraz pieśni spisz,
By radości odrobinę
Każdy w księgach znaleźć mógł"
- Więc zerwałem pustą trzcinę

I zgrubiłem proste pióro,
Zabarwiłem czystą wodę,
Zapisałem pieśni szczęścia,
Aby cieszyć serce młode.

William Blake
przełożył Krzysztof Puławski


William Blake – XVIII-wieczny angielski poeta, rytownik, malarz, drukarz i mistyk, prekursor romantyzmu.Przez współczesnych nazywany często mad Blake (szalony Blake), zaliczany czasem do grona tzw. poetów wyklętych w literaturze angielskiej.
Pierwszy tom poezji Blake’a to Poetical Sketches (Szkice poetyckie) z 1783 roku. W 1788 powstała książka There Is No Natural Religion („Nieistnienie naturalnej religii), opatrzona charakterystycznymi kolorowymi iluminacjami i sztychami , co stało się znakiem firmowym artysty.
Wkrótce potem ukazały się najsłynniejsze zbiory wierszy i rycin – Songs of Innocence (1789, „Pieśni niewinności) i Songs of Experience (1794, „Pieśni doświadczenia). Należy je traktować jako jedną całość – przedstawienie kontrastów występujących w życiu człowieka; harmonia ściera się bezustannie z cierpieniem, niewinność z bolesnym, odzierającym ze złudzeń doświadczeniem.
W roku 1789, w wyniku fascynacji myślą teologiczną szwedzkiego filozofa i mistyka Emanuela Swedenborga, Blake’owie przyłączyli się do Nowego Kościoła Swedenborgiańskiego. Szybko jednak z niego wystąpili, a sam Swedenborg stał się obiektem parodii w „Zaślubinach nieba i piekła". Ciekawostką jest, że zgodnie z sugestiami Swedenborga, Blake zamierzał sprowadzić dla siebie konkubinę, gdy jego małżonka okazała się bezpłodna, porzucił jednak ten pomysł z powodu oporów żony. Małżeństwo pozostało szczęśliwe aż do śmierci Blake’a, mimo początkowych problemów z analfabetyzmem Catherine oraz ich bezdzietności.
Oprócz Swedenborga, Blake’a inspirował także autor „Raju utraconego”, John Milton, szczególnie w próbach określenia własnych definicji nieba i piekła. Między 1790 a 1793 powstało Marriage of Heaven and Hell („Zaślubiny nieba i piekła), stworzone w duchu Miltona i Dantego. Co ciekawe, piekło nie było dla Blake’a miejscem wiecznej kaźni, lecz źródłem niczym niepohamowanej energii. Dobro i Zło uściślał Blake jako dwa przeciwieństwa, niezbędne dla ludzkiej egzystencji. „Dobro to bierność posłuszna Rozumowi, Zło to aktywność wyrastająca z Energii”. Niektórzy upatrują w tym utworze zapowiedzi teorii Freuda, opisującej konflikt id i superego, a także też Nietzschego o moralności niewolników i moralności panów. Dzieło to jest jednak przede wszystkim przedstawieniem swoistej mitologii Blake’a, której podsumowanie i pełną ilustrację zawierają późniejsze utwory prozatorskie, jak The Book of Urizen (Księga Urizena) z 1794 r., The Book of Los(1795, Księga Losa) i inne. Różne sfery istnienia wyrażają tzw. Four Zoas (Czterej Zoa), o imionach Urizen, Tharmas, Luvah i Urthona. Urizen jest utożsamiany z Jahwe – prawodawcą, superego i symbolizuje Rozum. Tharmas to ludzkie ciało, naturalistyczne doświadczenie. Luvah – Król Miłości, czasem zwany również Orc, to „zbuntowane dziecię” ludzkich emocji. Urthona, lub inaczejLos, reprezentuje Wyobraźnię i wizjonerską Intuicję. Owe cztery potęgi tworzą wspólnie raj, w przeciwieństwie do Ulro, miejsca ziemskiego bytowania człowieka nie oświeconego wizją. To tylko wybrane, najważniejsze aspekty Blake’owej mitologii.
Biblijne metafory pojawiające się nierzadko w dziełach Blake’a zrodzone były z tradycji  purytanów, kwarków, anabaptystów i innych protestanckich odłamów chrześcijaństwa. Jednym z ciekawszych przejawów biblijnych wizji jest wystawiona w Nowym Jorku akwarela The Great Red Dragon and a Woman Clothed In the Sun (Wielki czerwony smok i niewiasta obleczona w słońce), oraz The River of Life (Rzeka życia), z cyklu 80. malowideł zwanych Biblią Blake’a.
Blake wyznawał pogląd, iż najważniejszym doznaniem mistycznym jest objawienie. Liczne wizje, jakich doświadczał, zdawały się wspierać go w tym poglądzie i prowadzić przez życie zarówno człowieka, jak i artysty. Podkreślał wagę Poetyckiego Geniuszu w procesie tworzenia. Wyobraźnia, lub inaczej Wizja, to boski pierwiastek w każdym człowieku, porównywany z samym Jezusem. Jezus to ucieleśnienie Wyobraźni, a jego uczniowie to Artyści – żyli i działali pod wpływem impulsu, a nie reguł. „Poeta, malarz, muzyk, architekt: mężczyzna czy kobieta, nie będąca jednym z nich, nie jest chrześcijaninem.” Świat rzeczywisty był według Blake’a przeszkodą osłabiającą, wręcz uśmiercającą Wyobraźnię. Dość wyraźnie przeciwstawiał też Sztukę Nauce podkreślając, że „Sztuka jest Drzewem Żywota, Nauka jest Drzewem Śmierci”
Blake nie tworzył dla ludzi prostych. Pragnął odbiorcy o dużo wyższym od pospolitego poziomie.


To, co wielkie, jest nieuchronnie ukryte przed słabymi. To, co oczywiste dla idioty, nie jest warte mego zachodu.

The Great Red Dragon and a Woman Clothed In the Sun

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz