pamięci Károlya Borbátha
Kiedy po raz pierwszy przed trzynastu laty
byłem tam, kościół w żałobie ujrzałem
i sarkofag: niemą kolebkę bez daty -
cisza w niej mchami ścieliła posłanie.
Krążyłem powoli jak słoneczny zegar
wśród snów tysięcy ludzi tu zgładzonych
i całunem myśli owijałem nieraz,
aby odstraszyć tych, co depczą groby.
Udałem się potem do Kolegium Księcia,
gdzie mnie przywitał biblioteczny święty.
To historia była krzyżem, który dźwigał.
Słyszę, że umarł. Krzyż ten już zeń zdjęty.
Na wzgórzu, gdzie w słońcu nie winna latorośl
dojrzewa, ale nagrobki zmurszałe,
dziś dalej zatartych imion profesorów
szukam, jak wtedy razem z nim szukałem.
Do wieczerzy w starym kolegium-śmy siedli.
Przy chlebie, wodzie... tak jak od stuleci
uczniowie tutaj wraz z mistrzami jedli...
I siadł do stołu wraz z nami Kőrösi*.
Na długich ławach tylu się ścieśniło,
że wszystkich nazwisk pewnie nie wymienię.
Tylu wszak książęcych stypendystów było:
Piotr Bod, Barabas, Kemény**...
Widziałem Antala Vajnę i Daniela
Inczego, jak się ratować rzucali
nadpalone księgi, gdy lanca płomienia
przebiła dach ten i gdy strop się walił.
Długo gadaliśmy potem w bibliotece.
Tam Apáczai strzegł nas przed szpiclami.
Chociaż był ten obraz rozdarty bagnetem,
on się do tego zdążył przyzwyczaić...
Lepiej więc zdejmij swoje okulary,
ażeby w twarz ci nie mogli ich wdeptać...
I nie odchodź, trzeba nam twej cichej wiary -
w kamieniu twoja kalwaria nie przetrwa.
Ty, coś o splątanym i nie do pojęcia
węgierskim losie wszystko, wszystko wiedział,
chociaż zmarły - jesteś! Bądź doradcą Księcia,
by ktoś mu całą prawdę opowiedział.
20-25 maja 1982
István Kovács
przełożył Bohdan Zadura
*Sándor Kőrösi Csoma (znany również jako Aleksander Csoma de Kőrös, ur. 27 marca 1784 w Kőrös, Transylwania, zm. 11 kwietnia 1842 w Darjeeling, Indie) - badacz, orientalista i podróżnik węgierski, pionier tybetologii i autor pierwszych prac na temat języka tybetańskiego. W 1819 r. wyruszył pieszo w podróż na wschód w poszukiwaniu praojczyzny Węgrów, która zawiodła go w Himalaje do kraju Ladakh. Tam spędził w klasztorach siedem lat, studiując język, religię, pisma i obrzędy buddyzmu tybetańskiego. W 1834 r. ukazał się drukiem w Kalkucie jego słownik tybetańsko-angielski, a następnie gramatyka języka tybetańskiego.
**
John George Kemeny, węg. Kemény János (ur. 31 maja 1926, zm. 1992) - amerykański naukowiec węgierskiego pochodzenia, absolwent Princeton, najbardziej znany jako współtwórca (razem z Thomasem Eugenem Kurtzem) języka programowania BASIC (1964).
Wieloletni (1970-1981) prezes Dartmouth College, który był jednym z pionierów stosowania metod komputerowych w edukacji i promotorem istotnych zmian w systemach edukacyjnych. Kemeny był również przewodniczącym komisji prezydenckiej, która w 1979 r. badała wypadek w elektrowni atomowej Three Mile Island.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz